Swoistym ratunkiem dla osoby, która stanęła przed widmem skazania za określone przestępstwo, jest instytucja warunkowego umorzenia postępowania. Kto i w jakiej sytuacji może z niej skorzystać? Na jakie przesłanki w tym zakresie wskazują przepisy prawa karnego?
Zgodnie z przepisami ustawy z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny – sąd może warunkowo umorzyć postępowanie karne, jeżeli wina i społeczna szkodliwość czynu nie są znaczne, okoliczności jego popełnienia nie budzą wątpliwości, a postawa sprawcy niekaranego za przestępstwo umyślne, jego właściwości i warunki osobiste oraz dotychczasowy sposób życia uzasadniają przypuszczenie, że pomimo umorzenia postępowania będzie przestrzegał porządku prawnego, w szczególności nie popełni przestępstwa. Instytucji tej nie stosuje się natomiast do sprawcy przestępstwa zagrożonego karą przekraczającą 5 lat pozbawienia wolności.
Jeżeli spełnione zostaną przesłanki uzasadniające warunkowe umorzenie postępowania, prokurator może zamiast aktu oskarżenia sporządzić i skierować do sądu wniosek o takie umorzenie. Powinien on zawierać wszystkie dane, które wskazuje się przy wnoszeniu tradycyjnego aktu oskarżenia. Uzasadnienie wniosku można natomiast ograniczyć do wskazania dowodów świadczących o tym, że wina oskarżonego nie budzi wątpliwości, a ponadto okoliczności przemawiających za warunkowym umorzeniem. Dodatkowo prokurator może wskazać proponowany okres próby, obowiązki, które należy nałożyć na oskarżonego, a także stosownie do okoliczności, wnioski co do dozoru. Wymaganym załącznikiem jest lista ujawnionych osób pokrzywdzonych wraz z ich adresami.